مواردی که در این مقاله آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم:
انبارداری و اصول انبارداری چیست؟
فرایندهای اصلی در انبارداری
پذیرش کالا
جاگذاری و جابجایی کالا
انتخاب و گردآوری کالا برای خروج
بسته بندی و تحویل کالا
اهداف و وظایف انبارها
نحوه محاسبه فضای انبار
وظایف انباردار (Warehousing Management)
دلایل نگهداری موجودی‌ها و انبار کردن آنها
انواع انبار
انواع موجودی‌های انبار
اهداف برنامه‌ریزی مدیریت انبار
نکات مهم در طراحی انبار
انبار و انبارداری از مهم‌ترین بخش‌های یک سازمان و یا شرکت هستند، زیرا بخش بزرگی از دارایی‌های سازمان‌ها در موجودی‌های انبار آنها انباشته شده است. موجودی کالاهای انبار باید در محل‌های امن و به صورت منظم نگهداری شود و به نحوی باشد که دسترسی به آن در مواقع وم به آسانی امکان پذیر باشد. نوع و مقدار مواد و حداقل و حداکثر موجودی هر یک از اقلام و همچنین نقطه سفارش مواد به طور مستمر باید مورد توجه انباردار قرار گیرد. البته اداره انبارها سخت و هزینه‌بر است و هر شرکت یا سازمانی به دنبال کاهش هزینه‌های انبارداری است تا بتواند کارایی و سود شرکت را بالا ببرد. برای آشنایی بیشتر با این بخش مهم از سازمان به توضیح برخی از موارد مهم در انبارداری می‌پردازیم.
در ابتدا پیشنهاد می کنیم مقالات زیر را حتما بخوانید:
هزینه نگهداری کالا
روشهای نگهداری و قیمت‌گذاری موجودی کالا
انبارداری عبارت است از دریافت کالا و اقلام از قسمت‌های مختلف شرکت یا دیگران از خارج شرکت و نگهداری آنها با توجه به قوانین انبارداری.
این امر باعث سهولت در تحویل دادن (صدور) و تحویل گرفتن (ورود) با کمترین وقت و نیروی مورد نیاز میباشد. همچنین رسانیدن اجناس و کالاهای مورد نیاز بخش‌های مختلف و یا خریداران به آنها در کمترین زمان ممکن براساس مدارک و ضوابط قانونی از وظایف انباردار میباشد.
فرآیندها در انبارداری مجموعه از عملیات‌هایی هستند که در کلیه انبارها رایج می‌باشند.
شرکت‌های حمل و نقل یا صاحبان کالا که دارای انبار هستند، با توجه به قوانین موجود می‌توانند مجوزهای مورد نیاز برای ورود کالا به انبار را صادر کنند. این مجوزها شامل درخواست تحویل کالا به انبار و مدارک مربوط به آن کالا است. با ورود کالا به انبار باید کنترل‌های نگهبانی و امنیتی صورت بپذیرد و پس از آن کالا وارد محوطه پذیرش شود. در محوطه پذیرش مسئولین انبار به بررسی کالاها می‌پردازند و آنها را از لحاظ شکل و تعداد با اطلاعات اظهار شده کنترل می‌نمایند. پس از بررسی در صورتی که مغایرت وجود داشته باشد، باید صورت جلسه‌ای تنظیم شود و اطلاعات مورد نیاز ارائه شود. در این قسمت در صورتی که مغایرتی وجود نداشته باشد، با توجه به نوع و وضعیت کالا و امکانات انبار کالاها دسته بندی می‌شوند و به انباری که برای کالا مناسب باشد ارسال می‌شوند.
پس از ورود کالا به انبار با توجه به استانداردهای موجود در خصوص نحوه ذخیره سازی کالا، لازم است مکان مناسبی برای هر کالا در نظر گرفته و کالا در محل تعین شده جاگذاری شود. محل نگهداری دقیق کالا در انبار باید در اسناد کاغذی و یا سامانه مدیریت انبار ثبت شود. پس از تکمیل فرآیند تحویل، صاحب کالا یا نماینده قانونی وی (که ممکن است شرکت حمل و نقل باشد) رسید یا قبض انبار را دریافت می‌کند. صاحب کالا از کالاهای تحویل داده شده به انبارهای عمومی می‌تواند به عنوان تضمین برای دریافت اعتبار و وام از بانک‌ها و موسسه مالی و اعتباری استفاده کند. البته برای این کار، انبارهای عمومی رسمی که اساسنامه آنها بر اساس تصویب نامه قانونی انبارهای عمومی مصوب 1340 به تایید هیئت نظارت بر انبارهای عمومی رسیده باشد، امکان صدور برگه وثیقه برای صاحب کالا را خواهند داشت.
در صورت درخواست صاحب کالا برای خروج کالا از انبار، پس از انجام تشریفات خروج کالا، کالا از انبار خارج شده و به نقطه تحویل حمل میشود. با توجه به موضوعی که در بالا ذکر شد، در صورتی که برای کالایی برگه وثیقه صادر شده باشد و هنوز در وثیقه بانک یا موسسه دیگر باشد اجازه خروج از انبار داده نخواهد شد.
پس از صدور مجوز خروج کالا، با دریافت اطلاعات مربوط به تحویل کالا و وسیله‌ی نقلیه، منابع لازم برای انجام بارگیری کالا تخصیص داده میشود و در صورتیکه صاحب کالا درخواست بسته‌بندی داشته باشد، کالاهای مورد نظر بسته‌بندی و بارگیری می‌شوند. درصورت نیاز بایستی فهرست اقلام بارگیری شده و مشخصات آنها در قالب مستندات خاصی (مانیفست، فاکتور، بارنامه و…) تهیه و ارائه شود.
هدف از تشکیل و ایجاد انبارها چه در بخش خصوصی و چه در سازمان‌های دولتی، نگهداری و در دسترس قرار دادن مجموعه وسایل مورد نیاز آنها است، اگر مواد و لوازم مورد نیاز به موقع تهیه نشود و در دسترس واحد مصرف کننده قرار نگیرد، در فعالیت‌های موسسه مشکل ایجاد میشود. از جمله مهم‌ترین وظایف انبارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اجرای وظایف فوق مطابق با اصول و ضوابط صحیح انبارداری باعث سرعت بخشیدن در انجام امور سازمان میشود و درنهایت صرفه جویی حاصل شده باعث تقویت وضعیت مالی سازمان میشود.
برای نحوه محاسبه فضای انبار باید موارد زیر بررسی گردد:
با توجه به مطالبی که تا کنون گفته شد بهتر است یک بار دیگر تعریف انبار را مرور کنیم:
به محل و فضایی که یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه و یا فراورده‌های مختلف که بر اساس یک سیستم صحیح طبقه بندی و تنظیم میگردد، انبار گفته میشود.
انبارهای شرکت‌های مختلف از لحاظ ساختمان به ۳ گروه تقسیم می‌شوند:
انبار پوشیده: بعضی از اجناس به علت حساسیت و مواد خاصی که در ساختمانشان به کار رفته باید در انباری که همه اطراف آن بسته و دارای سقف است، نگهداری شوند.
انبار سرپوشیده: نوعی انبار که سقف دارد ولی چهار طرف آن باز و فاقد حفاظ جانبی است اقلام و یا اجناسی که در مقابل نور مستقیم آفتاب و برف و باران خاصیت خود را از دست می‌دهند ، در این انبارها نگهداری می‌شوند.
انبار باز: این انبار به صورت محوطه است و معمولاً اجناسی که در مقابل نور آفتاب و برف و باران خاصیت اولیه خود را از دست نمی‌دهند با رعایت اصول انبارداری در آن نگهداری می‌شوند.
اجناس و کالاهای موجود در انبار اعم از موسسات تولیدی یا غیرتولیدی (خدماتی) را می‌توان به پنج دسته تقسیم نمود:
از این مواد برای تولید کالا استفاده میشود.
مواد و لوازم مصرفی به موادی گفته میشود که به طور غیرمستقیم در تولید کالا دخالت دارد و یا در سازمان‌های تولیدی برای انجام خدمات جانبی مورد استفاده قرار داده میشود. این مواد بر اثر مصرف از بین می‌رود مانند کاغذ و مداد و یا وسایل بسته بندی در سازمان‌های تولیدی.
به موادی که مقداری تغییرات در مواد اولیه‌ی آن داده شده ولی هنوز به صورت کامل ساخته نشده است، مواد و لوازم در جریان ساخت گویند.
به کالاهایی گفته میشود که از نظر ساخت به مرحله‌ی تکمیلی رسیده و قابل عرضه به بازار باشد.
این سری از اجناس شامل اجناسی هستند که بدون هیچ گونه تغییری در آنها به بازار جهت فروش عرضه میگردد و به طور موقت در انبار نگاهداری میشود. مانند انبار فروشگاه‌ها و موسسات بازرگانی.
برگرفته از سایت
https://www.sepidarsystem.com/blog/warehouse-management/
روشهای نگهداری موجودی کالا در حسابداری به دو روش دائمی و ادواری و روشهای قیمت گذاری کالاها در
حسابداری به چند روش ( فایفو، لایفو و میانگین وشناسایی ویژه) تقسیم میشود
روش دائم:
در این روش هرگونه تغییری در موجودی کالا اعم از خرید، فروش مصرف، برگشت از خرید و برگشت از فروش بصورت ریالی در حسابی تحت عنوان حساب موجودی کالا و بصورت مقداری در
سیستم انبار ثبت و نگهداری میشود، به نحوی که بعد از هر تغییری موجودی کالا نشان دهنده مبلغ واقعی موجودی کالا و سیستم انبار نشان دهنده مقدار واقعی موجودی کالا بوده. بهای تمام شده کالای مصرف شده و فروش رفته بعد از هر تغییری دردسترس میباشد. مراحل حسابداری این روش به شرح زیر می باشد :
خرید:
موجودی کالا (مقدار خریداری شده*نرخ خرید) بدهکار
حسابهای پرداختنی– تفصیل تامین کننده بستانکار
کل مبلغ خرید، در نرم افزار حسابداری ، و مقدار به همراه ریال آن در نرم افزار انبار به تفکیک کد کالا نگهداری میشود.
برگشت از خرید:
حسابهای پرداختنی – تفصیل تامین کننده بدهکار
موجودی کالا (مقدار برگشت داده شده*نرخ) بستانکار
مصرف مواد (ارسال مواد اولیه به خط تولید جهت تولید محصول)
کالای در جریان ساخت بدهکار
موجودی کالا بستانکار
نرم افزار حسابداری
، و مقدار به همراه ریال مصرف درنرم افزار انبار به تفکیک کالا ثبت و از مانده موجودی کالا کاسته میشود.
تحویل کالا به مشتری بابت فروش:
بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار
موجودی کالا بستانکار
این ثبت توسط نرم افزار انبار ثبت میشود، ثبت فروش کالا توسط نرم افزار فروش به شرح زیر ثبت میشود:
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بدهکار
فروش داخلی مخصولات بستانکار
بهای تمام شده کالای فروش رفته در
نرم افزار حسابداری و مقدار به همراه ریال آن در نرم افزار انبار ثبت و از مانده موجودی کالا کاسته میشود.
تحویل کالای به انبار بابت برگشت از فروش:
موجودی کالا بدهکار
بهای تمام شده کالای فروش رفته بستانکار
این ثبت توسط نرم افزار انبار ثبت میشود، ثبت برگشت فروش کالا توسط نرم افزار فروش به شرح زیر ثبت میشود:
برگشت از فروش داخلی محصولات بدهکار
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بستانکار
پایان دوره:
ثبتی ندارد
روش ادواری:
نگهداری موجودی
در این روش حساب موجودی کالا در طی سال نشان دهنده موجودی کالای اول دوره می باشد و در طول دوره، هیچگونه تغییر در این حساب صورت نمی‌گیرد، و رویدادهایی همچون خرید، فروش، برگشت از خرید، برگشت از فروش و … در حسابهایی غیر از موجودی کالا منظور میشود و فقط پایان هر دوره حساب موجودی کالا بابت موجودی پایان دوره تعدیل میگردد، نام گذاری این روش به ادواری نیز به همین دلیل است. مراحل حسابداری این روش به شرح زیر میباشد:
خرید:
خرید (مقدار خریداری شده*نرخ خرید) بدهکار
حسابهای پرداختنی– تفصیل تامین کننده بستانکار
برگشت از خرید:
حسابهای پرداختنی – تفصیل تامین کننده بدهکار
برگشت از خرید (مقدار برگشت داده شده*نرخ) بستانکار
مصرف مواد (ارسال مواد اولیه به خط تولید جهت تولید محصول)
ثبتی ندارد
تحویل کالا به مشتری بابت فروش:
در این روش در نرم افزار انبار ثبتی ندارد و ثبت فروش کالا توسط نرم افزار فروش به شرح زیر ثبت میشود:
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بدهکار
فروش داخلی محصولات بستانکار
تحویل کالای به انبار بابت برگشت از فروش:
در این روش در نرم افزار انبار ثبتی ندارد، ثبت برگشت فروش کالا توسط نرم افزار فروش به شرح زیر ثبت میشود:
برگشت از فروش داخلی محصولات بدهکار
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بستانکار
پایان دوره:
بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار
موجودی کالا (به بهای موجودی کالای اول دوره) بستانکار
موجودی کالا (به بهای موجودی کالای پایان دوره) بدهکار
بهای تمام شده کالای فروش رفته بستانکار
نکته 1: به دلیل اینکه کنترل موجودی کالای را ازنظر مقداری جهت، تامین حداقل‌ها و از دست ندادن بازار مشتریان به دلیل نداشتن موجودی کالا، از اامات مورد نیاز شرکت‌هاست، و در حسابداری موجودی کالا به روش ادواری این مهم، پاسخ داده نمی‌شود، در نرم افزار تامین کنندگان و انبار سپیدار از روش حسابداری دائم استفاده شده است و تمام مسائل و مواردی که مطرح میشود بر اساس روش دائم نگهداری موجودی کالاست.
نکته 2: روش محاسبه LIFO به دلیل منع قانونی استفاده از LIFO در قوانین (استاندارد) ایران در نرم افزار سپیدار وجود ندارد، همچنین به دلیل اینکه در شرایط رکود اقتصادی استفاده از روش FIFO به صرفه نیست و به همین دلیل در بسیاری از شرکتها از این روش استفاده نمی‌شود، روش محاسبه FIFO نیز در نرم افزار سپیدار وجود ندارد.
برگرفته از سایت https://www.sepidarsystem.com/blog/inventory-pricing/
با به‌کارگیری فناوری RFID ، محدودیت‌های فناوری بارکد برطرف میشود. در آینده‌ی نزدیک؛ این فناوری جایگزین سیستم‌های مبتنی بر بارکد خواهد شد.
در ادامه به برخی از مزایای تکنولوژی RFID نسبت به بارکد اشاره شده است:
تگ‌های هوشمند RFID در مقایسه با بارکدهای میله‌ای، حجم بیش‌تری از اطلاعات را ذخیره می‌کنند. هم‌زمان با رشد فناوری تگ‌های RFID ذخیره‌سازی اطلاعات تا بیشتر از 128 کیلوبایت امکان‌پذیر است.
پس از چاپ بارکد، امکان ویرایش آن وجود ندارد، اما تگ‌های RFID به دفعات زیاد قابل ویرایش و بازنویسی هستند. این ویژگی، یکی از نقاط قوت فناوری RFID است و امکان به‌کارگیری آن در حوزه‌های مختلف را فراهم می‌کند.
یکی دیگر از مزایای فناوری RFID نسبت به کدهای میله ای، عدم ضرورت قرار گرفتن تگ در خط دید یک تگ خوان به منظور عملکرد صحیح است. علاوه بر این می توان با توجه به ضرورت و ماهیت یک شی، تگ را درون شی بکارگرفت ( نه روی بسته بندی ) و بدون نگرانی داده ذخیره شده در آن را خواند. اما بارکد نیازمند قرار گرفتن در خط دید مستقیم می باشند تا دستگاه اسکنر بتواند به درستی آنان را اسکن نماید. ویژگی فوق باعث می گردد که از بارکد صرفا بر روی بسته بندی و سطح شی و نه درون شی استفاده کرد.
در فناوری RFID ، نیازی به قرارگرفتن تگ در خط دید تگ‌خوان وجود ندارد. در این فناوری می‌توان با توجه به نیاز و ماهیت یک کالا، تگ را درون آن قرار داد و با خیال آسوده داده‌های ذخیره شده را خواند. انجام این فرایند در بارکد نیازمند قرار گرفتن در یک خط دید مستقیم است، در نتیجه از بارکد فقط برای روی بسته‌بندی و سطح کالا نه داخل آن استفاده میشود.
استفاده از فناوری RFID در سیستم‌های مدیریت زتجیره‌ی تامین و انبارهای بزرگ که نیاز دارند دارند تا در لحظه حجم زیادی از کالا ر جابجا کنند، استفاده از RFID نسبت به بارکد، ارزش افزوده‌ی بیش‌تری دارد.
محدوده‌ی خواندن بارکدها بیشتر از چند سانتی‌متر نیست. برای خواندن تگ‌های محدوده‌ی بیشتر لازم است اسکنرهای متناسب با آنها ساخته شود. این کار به دلیل هزینه‌ی بالا، مقرون به صرفه نیست.
محدوده‌ی خواندن تگ‌های RFID با توجه به فرکانس عملیاتی، اندازه‌ی آنتن، فعال یا غیرفعال بودن تگ، به مراتب بیشتر از بارکد است. این محدوده می‌تواند از ده‌ها سانتی متر شروع شود و به چندین متر برسد.
برای خواندن هر یک از آیتم‌ها در فناوری‌های تشخیص خودکار AIDC، باید آنها را به شکل فیزیکی از هم جدا کرد و به‌طور جداگانه خواند. در سیستم های RFID ، امکان خواندن چند تگ به شکل هم‌زمان فراهم است.
برای خواندن بارکد کالاهای موجود در یک محموله، باید همه‌ی محموله‌ها از استاندارد بسته‌بندی خود خارج شوند تا امکان خواندن تک‌تک آنها فراهم شود. در سیستم‌های RFID می‌توان همه‌ی محتویات یک محموله را در یک لحظه و در زمان عبور از محدوده یک بررسی کننده خواند. RFID تنها فناوری موجود در خانواده فناوری‌های AIDC است که این ویژگی را دارد.
بارکد در خارج از بسته بندی کالا نصب میشود و برای خوانده شدن باید در معرض دستگاه اسکنر باشد، در نتیجه ضریب ایمنی داده ی ذخیره‌شده در کد کاهش می‌یابد و دسترسی و ذخیره ی داده‌ها برای هر شخصی با دراختیار داشتن دستگاه اسکنر یا دوربین امان پذیر است.
سیستم های RFID نسبت به بارکد امنتیت بیش‌تری دارند. با رمزنگاری داده‌ی ذخیره‌شده در تگRFID و استفاده از روشهای مختلف تایید هویت، می‌توان یک سطح قابل قبول از امنیت را به همراه این نوع سیستم‌ها پیاده‌سازی کرد.
با توجه به ماهیت الکترونیکی بودن تگ های RFID، مشابه‌سازی آنها در مقایسه با کدهای میله‌ای دشوار است. این نکته باعث می شود که دستیابی غیرمجاز و یا تغییر داده‌ی ذخیره شده به سختی امکان‌پذیر باشد.
تگ‌های RFID می توانند در محیط‌های کثیف و ناهموار کار کنند. در حالی‌که شرایط محیطی بر درستی عملکرد کدهای میله تاثیر زیادی دارند. برای نمونه، شرایط زیر می‌توانددر خواندن کد میله‌ای ایجاد کند: که فناوری RFID، نسبتا از اینگونه مسایل مصون است.
قرار گرفتن یک لایه گرد و خاک روی سطح بارکد
پاره شدن بارکد
کثیف شدن سطح بارکد
آغشته شدن سطح بارکد به مواد چرب
تورفتگی بارکد
قرار گرفتن بر روی یک سطح ناهموار
افزایش شدت نور نیز می‌تواند برای دستگاه‌های اسکنر بارکد ممانعت ایجاد کند و آنها را در خواندن تگ‌های کد میله‌ای با مشکل مواجه کند.
در فناوری RFIDاین محدویت‌ها وجود ندارد.
در برنامه‌های زنجیره تامین، قابلیت اطمینان به داده‌های خوانده شده در اولین مرحله اهمیت زیادی دارد. بنابراین لازم است تا به‌دلیل ایجاد مشکل در بارکد، کدها بیش از یک‌بار خوانده شوند یا از روشهای دستی برای درج کد استفاده شود.
ویژگی ضد تصادمی و قابلیت خواندن و نوشتن هم‌زمان در تگ‌های RFID، کاربران را از مواردی که ممکن است به‌درستی خوانده نشده باشند، بی‌نیاز خواهد کرد. داده‌های خوانده‌شده در سیستم‌های RFID ، از قابلیت اطمینان بیش‌تری نسبت به بارکدهای میله‌ای برخوردارند.
مقایسه فناوری بارکد و RFID در انبارداری
بر گرفته از سایت
https://www.paivandtech.com/%d9%85%d9%82%d8%a7%d9%8a%d8%b3%d9%87-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%88%d8%b1%d9%8a-rfid-%d9%88-%d8%a8%d8%a7%d8%b1%da%a9%d8%af/
درباره این سایت